Van papieren kranten tot digitale tijdperken

Hoe we nieuws consumeren is door de jaren heen sterk veranderd. Wat begon met handgeschreven nieuwsbulletins, is inmiddels geëvolueerd tot digitale media. De honger naar informatie is onveranderd, maar de manier waarop we het ontvangen wel. Het moet tegenwoordig allemaal sneller en gemakkelijker. Het nieuws moet altijd toegankelijk zijn, en we willen op elk moment het laatste nieuws voor onze neus.

Mondelinge verspreiding en de drukpers

Tot de ontwikkeling van de drukpers was het ontvangen van nieuws een luxe. In de oudheid werd nieuws mondeling verspreid door boodschappers en herauten. De handgeschreven bulletins uit de tijd van de Romeinen, zoals de Acta Diurna, beperkten het nieuws tot kleine groepen. Het bereik was weliswaar beperkt, maar deze bulletins vormden de basis voor wat later zou uitgroeien tot de georganiseerde pers.

In de 15e eeuw kwam de drukpers, en vanaf dat moment ging de nieuwsverspreiding snel. De eerste krant verscheen in 1605 en markeerde het begin van een nieuw tijdperk. De evolutie van nieuwsverspreiding vond zijn weg door heel Europa, en het bereik werd steeds groter. De eerste kranten in Nederland verschenen in de 17e eeuw.

Daarna werden de druktechnieken verbeterd, waardoor kranten sneller geproduceerd en verspreid konden worden. Er kwamen ook kranten die heel goedkoop waren (ze kostten een penny) en gericht waren op de massa, zoals de bekende ‘penny press’.

Met de komst van de televisie ontwikkelden zich nieuwe vormen van massacommunicatie. Eind 20e eeuw maakte het internet zijn intrede, en nieuws werd onmiddellijk toegankelijk voor miljoenen mensen. Het consumentengedrag veranderde radicaal.

Kunstmatige Intelligentie (AI)

Niet alleen verschoof nieuws online naar digitale bulletins, maar sociale media begonnen ook nieuws te verspreiden. Ons online gedrag wordt tot op de dag van vandaag daardoor beïnvloed, en algoritmes zorgen er tegenwoordig ook voor dat het juiste nieuws bij de juiste persoon terechtkomt.

Ben je geïnteresseerd in politiek nieuws en zoek je hier vaak naar, dan word je door andere kanalen voorzien van nieuws dat aansluit bij jouw interesses. Helaas komt hier ook nepnieuws bij kijken, en als je daar lang genoeg op blijft klikken, wordt dit al snel jouw nieuwe waarheid.

Niet alleen bestaat er nepnieuws, maar er zijn ook andere vormen van digitale manipulatie die ervoor zorgen dat je niet altijd het nieuws leest dat daadwerkelijk in de realiteit gebeurt. Denk bijvoorbeeld aan deepfakes, waarbij bepaalde afbeeldingen of video's zo nauwkeurig worden nagebootst dat ze niet van echt te onderscheiden zijn.

Met een deepfake kan digitaal een persoon worden gemanipuleerd om dingen te zeggen of te doen die in werkelijkheid nooit gezegd of gedaan zijn. Net als nepnieuws is dit een vorm van totale misinformatie, die voor schadelijke doeleinden kan worden gebruikt.

Nepnieuws en deepfakes kunnen internetgebruikers gerichte misinformatie voorschotelen, waardoor iemand een volledig verkeerde indruk krijgt van de werkelijkheid. Dit roept veel vragen op over filterbubbels en de toekomst van objectief nieuws. Men maakt zich er grote zorgen om. Als ontvanger is het vaak online gokken (net als in een online casino) of wat je leest, ook echt is wat je daadwerkelijk leest!