Britse regering neemt leiding noodlijdende hoogovens over

De Britse regering heeft afgelopen weekend in een uitzonderlijke stap de leiding naar zich toe getrokken over de laatste twee nog draaiende hoogovens van British Steel. De hoogovens bij Scunthorpe in het noordoosten van Engeland zijn eigendom van het Chinese bedrijf Jingye, dat British Steel in 2020 overnam van de Britse staat. Maar sinds zaterdag maakt de overheid er weer de dienst uit. De Britse regering noemt volledige nationalisatie van de verlieslijdende hoogovens waarschijnlijk.

Volgens minister Jonathan Reynolds van Economische Zaken werd na wekenlang overleg met Jingye over de redding van de staalfabriek eind vorige week duidelijk dat de Chinezen niet ‘te goeder trouw’ onderhandelden. Ze zouden van plan zijn geweest de hoogovens op korte termijn te sluiten. Om de overname van de bedrijfsleiding daarom snel te regelen kwam het Lagerhuis, dat eigenlijk met paasreces was, zaterdag bijeen om een noodwet aan te nemen, iets wat voor het laatst voor de Falklandoorlog in 1982 was gebeurd.

Geopolitiek belang

De Labour-regering voerde als argument, naast het behoud van 3500 banen, vooral het geopolitiek belang van de staalproductie aan. Volgens haar was de conservatieve regering van Boris Johnson in 2020 ‘naïef’ toen zij British Steel verkocht aan Jingye. “Ik zou persoonlijk geen Chinees bedrijf binnenhalen in onze staalsector”, zei minister Reynolds tegen tv-zender Sky News. “Staal is een heel gevoelig gebied.”

Direct na de interventie ontstond er enige bezorgdheid of er wel op tijd genoeg ijzerts en cokes naar de staalfabriek zou komen om deze gaande te houden. Want als hoogovens stilvallen, kunnen ze nog wel worden opgestart, maar dat is doorgaans een zeer kostbaar en tijdrovend proces. De Chinezen zouden de aanvoer van de grondstoffen niet meer hebben geregeld omdat ze van plan waren de fabriek te sluiten.

Maar de Britse regering verzekerde maandagmiddag dat twee schepen met ijzererts en cokes waren gearriveerd in een haventerminal aan de monding van de rivier de Humber en dat een derde schip onderweg was voor de kust van West-Afrika. “We zijn er nu van overtuigd dat er voldoende grondstoffen in aantocht zijn”, verklaarde een woordvoerder van premier Keir Starmer.

Hoge kosten

De Britse staalindustrie heeft het al jaren moeilijk door onder meer relatief hoge energie- en loonkosten en lage staalprijzen. Ook de steeds strengere klimaatmaatregelen hakken er behoorlijk in. Als het VK wil voldoen aan zijn voornemen om CO2-neutraal te zijn in 2050 kunnen de kolengestookte hoogovens niet open blijven.

De importheffing van 25 procent die de Amerikaanse president Donald Trump onlangs voor staal afkondigde, gaf de sector bovendien nog een extra dreun. Volgens de Chinezen lijden de hoogovens bij Scunthorpe omgerekend 800.000 euro verlies per dag.

Twee andere Britse hoogovens aan de kust van Wales, die eerder werden overgenomen door het Indiase Tata Steel, gingen vorig jaar al dicht. De Indiërs bouwen daar nu een elektrische smeltoven waarin over een paar jaar schroot moet worden gerecycled. Dit veroorzaakt minder CO2 dan de productie van nieuw staal.

Flinke kostenpost

Of het werkelijk tot volledige nationalisering van de hoogovens bij Scunthorpe komt, moet worden afgewacht. Particuliere ondernemingen zullen naar verwachting niet in de rij staan om de noodlijdende staalfabriek over te nemen. Voorlopig heeft de Labour-regering zich dan ook een flinke kostenpost op de hals gehaald.

Maar als de hoogovens waren gesloten, zou het VK voor het eerst sinds de Industriële Revolutie niet meer de capaciteit hebben gehad om zelf nieuw staal te maken van ijzererts. Dat ging veel politici te ver. Het staal wordt onder meer gebruikt in de bouw, de auto-industrie, de fabricage van wapens en voor het maken van treinrails. De Britten willen hiervoor in deze geopolitiek onrustige tijd niet te veel afhankelijk zijn van import. Daarnaast speelt er een zekere industriële nostalgie. Premier Starmer noemt de staalsector ‘erfgoed van onze natie’.

China reageerde maandag volgens persbureaus kritisch. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Beijing riep de Britten op om Chinese bedrijven ‘eerlijk’ te behandelen. Ook waarschuwde hij dat Londen de crisis in Scunthorpe niet moet ‘politiseren’ en niet moet verbinden aan ‘veiligheidskwesties’.

Lees ook:

Dat het slecht gaat met Tata is volgens werknemers een kwestie van imago. ‘Wij maken hier het beste staal. Daar moeten we trots op zijn’

Een definitief vertrek hangt boven de hoofden van de werknemers van Tata Steel na het aangekondigde massaontslag. Zij richten hun woede vooral op de buitenwereld: de overheid en haar regels, en milieu-activisten. Een reportage.