Wat moet je toch met die bananenschil? Gooi hem in ieder geval niet in de natuur

Het gros van de Nederlanders bewaart, als ze buiten de deur zijn, hun afval tot er een vuilnisbak binnen bereik is. Hulde. Maar voor organisch afval als fruitschillen ligt dat aandeel drastisch lager. Menig aangebroken appel of bruin geworden bananenschil wordt, onder het mom van ‘dat vergaat wel’, de natuur in geslingerd. Terwijl de schillen de natuur schaden en afbraak vaak lang duurt.

“Wanneer een fruitschil in de natuur belandt wordt die afgebroken door een scala aan micro-organismen en bodembeesten”, zegt ecoloog en hoogleraar Matty Berg. “Schimmels, bacteriën, regenwormen, pissebedden en mijten werken samen aan de verwerking.” Ook natuurlijke processen – regen, zonlicht, wind – dragen bij aan de afbraak.

Twee jaar

Maar de natuur heeft moeite met het verteren van fruitafval. Waar een appelklokhuis in twee tot acht weken wordt afgebroken, blijven bananen en sinaasappelschillen tot twee jaar liggen.

Het verschil in afbraaktijd is voornamelijk afhankelijk van de fruitsoort en de verschillende bestanddelen waaruit het fruit bestaat. Denk aan suikers en vezels, maar ook secundaire stoffen – kleurstoffen, afweerstoffen, geuren en aroma’s – die insecten aantrekken voor bestuiving en de plant tegen vraat beschermen. Daarnaast speelt ook de dikte van de schil een rol.

Cellulose, oliën of pesticiden

Micro-organismen en bodembeesten hebben voorkeur voor bepaalde stoffen. Zo worden suikers goed afgebroken, maar vezels als cellulose niet. “Appels worden door miljoenpoten en pissenbedden goed gegeten, die ben je vrij snel kwijt. Maar bananen, die meer cellulose bevatten, vinden ze minder lekker.”

“In de schil van citrusvruchten als sinaasappels en mandarijnen zitten allerlei oliën die micro-organismen en bodembeesten niet graag eten”, zegt Berg. Daarom blijven deze ook langer liggen.

Fruit blijft bovendien langer intact wanneer het is behandeld met pesticiden en andere chemische middelen. “Commercieel geteeld fruit wordt vaak in een bad met pesticiden gedompeld, of krijgt een kleurbehandeling”, zegt Berg. “Veel afbrekers kunnen niks met pesticiden. Slechts een kleine, specifieke groep organismen kan daarmee aan de slag.”

Biodiversiteit aangetast

Vroeg of laat, uiteindelijk vergaan fruitresten altijd, ondanks vertragende factoren. “Er zijn zo ongelooflijk veel bacteriën en schimmels. Uiteindelijk is er altijd wel een soort die het materiaal afbreekt”, zegt Berg. “Maar dood materiaal van hoge kwaliteit, dat niet behandeld is, vergaat veel sneller.”

Ondanks het gegarandeerde verdwijnen zorgt fruitafval in de natuur voor problemen. Door fruitschillen weg te gooien worden chemische bestrijdingsmiddelen aan het ecosysteem toegevoegd, waardoor de bodem verontreinigd raakt en het leefgebied van micro-organismen wordt aangetast. Dit kan leiden tot verlies van biodiversiteit.

“Weggegooid fruit voegt bovendien extra voedingsstoffen als stikstof toe aan de bodem”, zegt Berg. Plantensoorten die gebaat zijn bij veel stikstof tieren dan te welig, en overwoekeren andere soorten. “Daardoor verdwijnen zeldzamere plantensoorten, maar ook vlinders en andere insecten die van die planten leven.”

Boete voor straatafval

Niet gek dus, dat de wet fruitresten en andere organische stoffen ook onder zwerfafval schaart. Volgens de Boetebase van het Openbaar Ministerie, waar de boetes voor veelvoorkomende lichte overtredingen vermeld staan, is het bedrag voor het achterlaten van straatafval in de openbare ruimte 170 euro. Het weggooien van een appel of een ander stuk fruit wordt dus gelijkgesteld aan het weggooien van een plastic fles, een blikje of een sigaret.

Maar wat dan wel te doen met je fruitschil tijdens een fietstocht of wandeling? “Fruitresten hebben nog waarde omdat het een bruikbaar ingrediënt voor compost is”, zegt Angela Bolt, expert afval bij Milieu Centraal. “Het beste zou zijn om de fruitschil bij je te houden en thuis in de gft-bak te doen.” Composteren verkleint de afvalberg, en levert meststof of – na vergisting – biogas op.

Stinkende bananenschil

“Ik snap ook dat mensen niet de hele dag met een ruikende bananenschil in hun tas willen lopen”, zegt Bolt. In dat geval is de afvalbak onderweg de beste optie. Dit voorkomt schade aan de natuur, maar ook ophoping van afval. “Vuil trekt vuil aan. Rondslingerend afval nodigt andere mensen uit om ook afval weg te gooien. Dan komt er naast organisch afval ook plastic of blik te liggen.”

Voor de hardcore hergebruiker die niet tevreden is gesteld: volgens verschillende lifestyleblogs en magazines kunnen bananenschillen worden gebruikt als schoensmeer. De stoffen in de schil zouden het leer weer laten glanzen.