Ouders die kind van school houden vanwege geloofsovertuiging worden niet meer vervolgd

Het OM zou deze koerswijziging doorvoeren omdat een strafrechtelijke aanpak er nauwelijks aan bijdraagt dat leerlingen weer naar school gaan. Ook lopende zaken worden niet meer voor de rechter gebracht.

“Een zorgelijke situatie,” vindt Corien van Starkenburg van vereniging van leerplichtambtenaren Ingrado, die de aangekondigde koerswijziging van het OM bevestigt. “Hoe zorgen we ervoor dat bij die kinderen goed onderwijs en ontwikkeling worden gewaarborgd? Dat kan in het huidige systeem niet zonder het OM.”

Het Openbaar Ministerie wil niet op vragen over de koerswijziging reageren. De verwachting is dat het komende week met een toelichting komt.

Geen enkel zicht meer op jongeren

Leerplichtambtenaren maken zich zorgen over hoe het gaat met die jongeren, stelt Van Starkenburg. “Ze zijn niet meer zichtbaar. Er is geen controle op hun onderwijs. De vraag is óf ze überhaupt thuisonderwijs krijgen.”

Ze begrijpt de afweging van het OM. “Strafrecht is niet altijd het juiste middel. Maar een besluit om te stoppen zonder een duidelijk alternatief laat een belangrijke schakel in de handhaving en bescherming van het recht op onderwijs wegvallen.”

Er zijn steeds meer mensen die een vrijstelling aanvragen omdat ze vinden dat er in de buurt geen school is die aansluit op hun levensovertuiging. Van Starkenburg denkt dat dat aantal verder zal toenemen als het OM de ouders niet meer vervolgt.

Ouders moeten hun kind inschrijven bij een school. Dat staat in de wet. De gemeente ziet daarop toe. Er kunnen vrijstellingen worden aangevraagd en die worden getoetst. Als er geen vrijstelling ontstaat en ouders hun kinderen toch thuishouden, is het nu onduidelijk welke mogelijkheden gemeenten nog hebben om op te treden, legt ze uit.

“Voorheen was het zo dat als je als ouder je kind niet inschreef er een zaak van werd gemaakt. Maar als dat nu zonder gevolgen blijft, vrezen wij dat meer ouders deze route zullen overwegen.”

Aantoonbaar moeite doen om een school te vinden

Van Starkenburg zegt dat het OM heeft laten weten nog ‘enige kaders’ te geven. “Wellicht dat dat geruststelling kan bieden.” Ze hoopt dat er in ieder geval duidelijkheid blijft bestaan over de voorwaarden voor vrijstelling, bijvoorbeeld dat je alleen vrijstelling kunt aanvragen voor kinderen onder de vijf jaar. En dat er aantoonbaar moeite moet zijn gedaan om een school te vinden.

“En dat er een vorm van toetsing blijft bestaan bij twijfelachtige motieven, bij flauwekulreligies. Daar maken onze leden bijzondere dingen in mee.”

De bestuurder benadrukt dat er ook voorbeelden zijn waarbij het thuishouden van kinderen vanuit levensovertuiging goed geregeld is en de kinderen zich prima ontwikkelen. “Maar we maken ons vooral zorgen over de groep die uit beeld verdwijnt en geen passend onderwijs krijgt.” “We zijn ontstemd,” besluit Van Starkenburg. “Maar we willen zeker in gesprek blijven en in samenwerking tot betere wetgeving komen.”