Rapporteur: Signalen mensenhandel vaak slecht opgepakt

Bij de politie, de Nederlandse Arbeidsinspectie en de Koninklijke Marechaussee (KMar) komen veel van dit soort signalen binnen, stelt Rijken. Zoals dat iemand geen eigen huisvesting heeft, eerder seksuele uitbuiting of geweld heeft meegemaakt of lange werkdagen maakt. Vermoedelijke daders lijken misbruik te maken van kwetsbaarheden, zoals psychische problemen, schulden of minderjarigheid van slachtoffers.

Maar per organisatie wisselt het hoe met zulke aanwijzingen wordt omgegaan, ziet Rijken. Hoewel opsporingsdiensten verplicht zijn elk signaal van mensenhandel op te volgen, verschilt dat sterk per organisatie. Dat heeft te maken met de "werkwijze en taakopvatting". Zo doet de KMar nauwelijks zelf opsporingsonderzoek, maar stuurt signalen door naar de politie. De opsporingsdienst van de Arbeidsinspectie controleert informatie in systemen, maar is terughoudender met 'opsporingshandelingen' in een vroeg stadium, luidt een conclusie.

Uit de studie blijkt dat de Arbeidsinspectie "slechts" in 30 procent van de gevallen spreekt met een slachtoffer. Een steekproef toont dat van 209 meldingen van misstanden bij de Arbeidsinspectie er slechts vier leidden tot een opsporingsonderzoek. Dit moet "structureel verbeteren", aldus Rijken.

Ook de KMar en de politie moeten de nodige stappen zetten, vindt de rapporteur, die de politie aanbeveelt ‘om het herkennen en onderzoeken van mensenhandel als vast onderdeel op te nemen in de basisopleiding’.

Minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) hoopt dat de Tweede Kamer snel een wet behandelt om mensenhandel tegen te gaan. De NSC-minister stelt dat de Arbeidsinspectie ‘de afgelopen jaren enorm heeft geïnvesteerd in het aanpakken van uitbuiting’. Van Hijum vestigt daarnaast hoop op de zogeheten Wet modernisering en uitbreiding strafbaarstelling mensenhandel. ,,Die wet maakt het mogelijk om mensenhandel en uitbuiting makkelijker strafrechtelijk te vervolgen”, aldus de minister.

Op dit moment ligt de wet in de Tweede Kamer. Volgens een ingewijde zal het nog enige tijd duren voordat de Kamer erover in debat gaat.

De Koninklijke Marechaussee vindt het belangrijk dat duidelijk is wie welke rol speelt in de signalering van mensenhandel, zegt een woordvoerder in een reactie. Ook de Arbeidsinspectie zegt ‘graag iets te doen’ met het onderzoek. ,,Het rapport benoemt de zaken die goed gaan en onderkent waar verbeteringen mogelijk en al zijn doorgevoerd”, reageert de Arbeidsinspectie.