Grote gebeurtenissen in de wereld hebben effect op brein van jongeren: ‘Meer gevoelens van spanning en depressie’

“Op school was ik al geïnteresseerd in het brein. Dat ik uiteindelijk in het onderzoek zou belanden, wist ik toen nog niet,” zegt hersenonderzoeker Kayla Green. Om haar opties open te houden, deed Green zowel een master in neurowetenschappen als in klinische psychologie. “Ergens dacht ik nog dat ik als psycholoog zou eindigen. Nou, niet dus.”

Green is vorig jaar cum laude gepromoveerd op onderzoek naar het welzijn van jongeren. Dat deed ze aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Op 24 maart verdedigde ze haar werk nogmaals tijdens een unieke bijeenkomst: een maatschappelijke promotie bij Albeda MBO, een instelling voor middelbaar beroepsonderwijs en volwasseneneducatie in de regio Rijnmond en partner van de Erasmus Universiteit.

In aanwezigheid van tientallen toeschouwers presenteerde Green daar haar onderzoek aan een maatschappelijke commissie. Een jongerenwerker, een onderwijsleider, een beleidsmedewerker en een psycholoog en een schrijver schoven aan op de bruinleren bank en gingen met Green in gesprek over haar onderzoek. “Echt een heel bijzondere dag en hopelijk het begin van een nieuwe traditie,” aldus Green na afloop.

Best goed

De puberteit is een ontzettend interessant onderzoeksterrein voor mensen zoals Green. In deze vormende fase verandert er veel in het leven van jongeren. Ze zoeken naar hun identiteit, vormen eerste intieme relaties en vinden hun plek in de wereld.

Ook in het brein vinden grote veranderingen plaats. Green: “De hersenen van jongeren ondergaan een tweede groeispurt. Verbindingen tussen hersengebieden worden sterker of juist zwakker, afhankelijk van hoe vaak ze gebruikt worden. Vergelijk het met een bospad: hoe vaker je erover loopt, hoe duidelijker het pad. Als niemand over het pad loopt, verdwijnt het langzaam. Dit proces maakt het brein efficiënter.”

Deze flexibiliteit van het brein stelt jongeren in staat al die dingen te doen waar ze soms voor worden berispt: risico’s nemen, grenzen opzoeken, dingen uitproberen – al dan niet verboden. Het is voor velen een ingewikkelde periode.

Voor de huidige generatie jongeren is de puberteit zelfs wel wat ingewikkelder dan voor hun directe voorgangers. Er gebeurt veel in de wereld en gebeurtenissen volgen elkaar in rap tempo op, wat ze ook nog eens live meekrijgen via sociale media.

Green heeft voor haar promotieonderzoek vooral gekeken naar de impact van de coronacrisis op jongeren. “In uitdagende tijden wordt het welzijn van jongeren zeker geraakt,” zegt ze. “We zagen meer gevoelens van spanning en depressie tijdens de coronapandemie. Maar de meeste jongeren bleken veerkrachtig en kwamen zonder langdurige negatieve gevolgen door die turbulente periode. Toch is er een kleine groep die onevenredig hard is geraakt. Daarbij gaat het vooral om kwetsbare jongeren die bijvoorbeeld opgroeien in armoede of een moeilijke thuissituatie. Juist zij verdienen onze aandacht.”

Toch biedt de puberteit ook kansen. Jongeren zijn creatief en willen graag bijdragen aan een betere wereld. Green: “Ze staan voorop bij protesten over het klimaat of tegen racisme en hebben duidelijke ideeën over hoe het beter kan. Ook dat hoort bij de puberteit. Het is een gemiste kans om niks met die mooie ideeën en oplossingen te doen.”

Stem van jongeren

Tijdens haar promotie-onderzoek heeft Green met collega’s daarom het platform YoungXperts opgezet: een plek waar jongeren en onderzoekers samenkomen om ideeën uit te wisselen. “De stem van jongeren krijgt nog onvoldoende aandacht binnen dit soort onderzoek. Bij YoungXperts draait het om verbinding en vertrouwen; vandaaruit kijken hoe we elkaar kunnen versterken. Hoe betrekken we jongeren beter bij onderzoek? Hoe werven we een representatieve groep? En hoe vertalen we hun ervaringen én hun wetenschappelijke inzichten naar concrete acties voor de politiek? We hoeven jongeren geen stem te geven, want die hebben ze al. Het enige wat wij moeten doen, is beter luisteren.”

Het zijn uitdagende tijden, zo veel is duidelijk. Voor iedereen, maar zeker voor jongeren. Mensen als Green werken hard om een brug te slaan tussen de wetenschappelijke wereld en de belevingswereld van jongeren zelf.

Green begint deze maand als practor gelijke kansen bij Albeda, naast haar werk als onderzoeker aan de Erasmus Universiteit. “Het is nieuw voor iedereen, ook voor mij. We gaan er samen iets moois van maken. Mijn maatschappelijke verdediging was een eerste stap, nu is het tijd voor een maatschappelijke verandering.”