Coalitie redt minister Faber, de deuken zijn voor de premier
De symbolische kwestie van een geweigerd lintje voor Coa-vrijwilligers bezorgde asielminister Marjolein Faber een motie van wantrouwen die het hele kabinet raakt. De motie werd wel verworpen.
Premier Dick Schoof leunt losjes op een elleboog. “Dat lintje gaan we gewoon geven. Dit kabinet vindt dat mensen gewoon recht hebben op dat lintje”, zegt de minister-president. Hij slaat met een hand op het blad van zijn spreekgestoelte. “De vrijwilligers in het land kunnen rekenen op een fatsoenlijke behandeling.”
Probleem opgelost, is de boodschap die de premier woensdag ook in lichaamstaal probeert over te brengen in de Tweede Kamer. Misschien heeft minister Marjolein Faber (Asiel, PVV) dan geweigerd om een lintje te geven aan vrijwilligers in asielzoekerscentra, het is daarna toch onder zijn leiding opgelost? Andere ministers zullen tekenen in haar plaats.
Er is geen sprake van dat het kabinet tegenstrijdige signalen uitzendt over de vraag of asielvrijwilligers wel een koninklijke onderscheiding verdienen, vindt Schoof. Hij ziet ‘eenheid van kabinetsbeleid’, zegt hij woensdag in de Tweede Kamer. Maar aan het eind van de dag staat de premier er gebutst bij.
Faber haalt zelf boodschap van eenheid onderuit
De lintjes zijn uitgegroeid tot een symbolische kwestie. Minister Faber krijgt woensdag een motie van wantrouwen tegen zich ingediend door zeven oppositiepartijen, die vinden dat het kabinet een grens overschrijdt. Faber moet alsnog tekenen, vinden GroenLinks-PvdA, CDA, D66, ChristenUnie, Partij voor de Dieren, Denk en Volt. Zij zeggen het vertrouwen op.
De asielminister kan uiteindelijk verder, maar dat is vooral te danken aan de hulptroepen die woensdag strak rond PVV-minister Faber zijn opgesteld: de vier coalitiepartijen en de premier.
Politiek gevaarlijk wordt het door die nooddam op geen enkel moment. Premier Schoof gaat in het debat voor haar staan. Tegelijkertijd ziet de premier hoe de minister die hij staat te stutten, de boodschap van eenheid onderuit haalt.
Faber stelt in de Tweede Kamer dat ze ‘in het licht van haar portefeuille’ nu eenmaal ‘moeite heeft’ met het uitreiken van een lintje aan mensen die asielzoekers helpen. Zoiets staat volgens haar ‘op gespannen voet’ met haar werk als asielminister.
Gebrek aan democratisch ethos
Het is een variant op de eerdere omstreden bewering dat het ‘haaks’ zou staan op haar werk om deze vrijwilligers te belonen. “Het is nooit mijn bedoeling iemand pijn te doen”, is het maximale dat de minister zegt om aan de kritiek tegemoet te komen.
Een volgende keer zal Faber mogelijk opnieuw weigeren een handtekening te zetten. “Het staat ministers vrij die afweging te maken”, zegt Schoof.
Faber krijgt dus ook voor de toekomst de mogelijkheid van een bypass, stelt het CDA vast. Fractievoorzitter Henri Bontenbal vindt dat premier Schoof verzuimt te normeren en verwijt het kabinet gebrek aan democratisch ethos. “De norm stellen is belangrijk. U blijft toch het signaal afgeven dat kabinetsleden hun eigen gang mogen gaan.”
De oppositie hekelt dat er nog steeds tegengestelde geluiden klinken vanuit het kabinet. PVV-collega’s en bewindspersonen Fleur Agema en Ingrid Coenradie geven aan dat zij wél voor de lintjes zouden hebben getekend.
Voor veel Kamerleden is de verdeeldheid die is gezaaid door Faber de druppel. Volgens Bontenbal is de asielminister voor ‘de zoveelste keer’ uit de bocht gevlogen. Eerder raakte zij al in opspraak vanwege uitspraken dat de Oekraïense premier Zelensky niet democratisch gekozen was en gebrekkige antwoorden op Kamervragen.
‘Een opzichtige poging van Wilders om het weer over asiel te kunnen hebben’
De coalitie betreurt de gang van zaken, maar vindt de ophef overdreven. NSC-Kamerlid Nicolien van Vroonhoven noemt de uitspraken van Faber ‘ongelooflijk ongelukkig’, maar wil dat de minister snel weer aan de slag gaat. Al zit er wel ‘een stukje zorg’ over de stijl van de minister.
Voor ChristenUnie-leider Mirjam Bikker is dit onmogelijk als er geen excuses komen. “Zonder excuses van de minister blijft de smet op het lintje bestaan.”
Oppositiepartijen spreken het vermoeden uit dat de PVV het nieuws over het weigeren van de lintjes zelf naar de pers heeft gelekt. Een opzichtige poging van Wilders om het weer over asiel te kunnen hebben, zegt Rob Jetten van D66.
Uit een feitenrelaas dat het kabinet aan de Tweede Kamer verstrekt, blijkt hoe premier Schoof steeds op achterstand stond. Faber meldde hem niet dat ze ging weigeren. Dat moest de premier woensdag 25 maart horen via het Kapittel voor de Civiele Orden, de instantie die de lintjes uitreikt.
Nog voor hij kon ingrijpen lekte Fabers verzet naar de media. Geert Wilders moedigde haar vervolgens openlijk aan om de lintjes te blijven weigeren. Hij prees dat als een ‘klasse actie’.
De schade probeert de premier weg te wuiven. De kritiek dat zijn kabinet geen eenheid is en hijzelf een machteloze figuur? Nog steeds leunend op die elleboog: “Daar moet je tegen kunnen kunnen. Dat hoort erbij”
Lees ook:
Abraham Kuyper maakte de lintjes 100 jaar geleden al politiek
Nederland was in 1909 en 1910 in de ban van de Lintjesaffaire. Middelpunt was Abraham Kuyper, de antirevolutionaire voorman. Die vond alle beschuldigingen aan zijn adres ‘lasterpraat’ en ‘puur verzonnen’, schrijft historicus Paul van der Steen.
Faber haalt uit naar Schoof: ‘Ik ben er klaar mee’
Asielminister Faber fulmineert in het openbaar richting premier Schoof, omdat hij haar voorstel voor het intrekken van de spreidingswet nog prematuur vindt. De PVV-ministers maken het de premier moeilijk.