Nieuwbouwwijk NDSM-werf West is voornamelijk doods: ‘Ik vraag me wel eens af waar mensen hier hun hond moeten uitlaten’

Dat het waait in de wijk NDSM-werf West is niets nieuws, de straten tussen de hoogbouw veranderen al snel in tochtgaten als de wind vanaf het IJ komt. En zelfs op een zonovergoten dag is het er zoeken naar plekken die niet in de schaduw van de hoge woontorens liggen. Maar unheimisch voelt deze ochtend niet in deze nieuwe woonwijk in Amsterdam-Noord, hooguit wat doods.

Toch kraakte de Rekenkamer Amsterdam-Zaanstad in het rapport Bouwen aan een complete stad harde noten over NDSM-werf West. De leefbaarheid zou er achterblijven omdat de focus te veel op het bouwen van zo veel mogelijk woningen heeft gelegen. Die zijn veel krapper dan aanvankelijk de bedoeling was, waardoor er nauwelijks plek is voor gezinnen en de belofte van een gemengde wijk niet wordt waargemaakt.

De gemeente heeft volgens de Rekenkamer Amsterdam-Zaanstad een onrealistische beeld van gebiedsontwikkeling en de ambities zouden niet in balans zijn met het beschikbare budget. Daardoor zijn er onvoldoende voorzieningen zoals groen, winkels, scholen en speelplaatsen, ten opzichte van het aantal woningen in de wijk. De rekenkamer adviseert om scherpere keuzes te maken: minder bouwen of een groter budget beschikbaar stellen.

Dure broodjeszaken

Bewoners van de NDSM-werf West snappen wel waar de rekenkamer op doelt. “Ik ben hier in 2020 komen wonen, maar wacht nog steeds op meer groen in de wijk. Ik vraag me wel eens af waar mensen hier hun hond moeten uitlaten,” zegt Derya de Laat-Devici. “Onze woontoren heeft een binnenplaats, die zou een ontmoetingsplaats worden voor buurtbarbecues en zo, maar het is een troosteloze plek.”

“Voor kleine kinderen is er, op twee wipkippen na, nauwelijks iets te doen,” zegt Tonnie Moreau, die een kinderwagen voor zich uitduwt. “Er is een Hema, verderop een Albert Heijn, maar verder is er geen enkele winkel. Ja, wel een hoop sportscholen, restaurants en dure broodjeszaken, maar voor normale winkels moet je naar Tuindorp Oostzaan.”

Chantal, opgegroeid in Tuindorp Oostzaan en nu wonend in Overhoeks, ziet ook de bezwaren. Samen met haar dochter komt ze wel eens in de Hema, maar daar houdt het ook wel op, qua winkelaanbod. “Het is een wijk die nog niet echt leeft. Toch zou ik hier best willen wonen. Het is dicht bij mijn oude buurtje en het zijn mooie woningen. Wel duur. En klein. Nu ik er over nadenk is het misschien toch niks voor mij.”

Picknicktafels

De gemeente heeft de NDSM-werf West in 2017 in een economische nota aangemerkt als een ‘creatieve wijk’, maar in het gewijzigde bestemmingsplan uit 2020 werd gekozen voor ‘meer wonen en minder niet-wonen’. De hoeveelheid groen bedraagt slechts een kwart van de norm, maar dit zal gecompenseerd worden op de NDSM-werf Oost, zo is het idee.

Ook is er in afwachting van ‘structureel groen’ een tijdelijk parkje aangelegd. En op een braakliggend kavel staan wat picknicktafels en een paar fitnesstoestellen en is een voetbalveldje aangelegd. Daar speelt de Venezolaanse Yelena Ortega met haar driejarige zoontje Ernest.

Ortega betrok in februari een appartement op de achttiende verdieping, aan het IJ. Tot die tijd had ze in Barcelona gewoond en nog weer daarvoor in Londen. Het werk van haar man maakt het onvoorspelbaar hoelang ze ergens blijven. “We zijn de omgeving nog een beetje aan het ontdekken, maar het valt me wel op hoe weinig faciliteiten er zijn voor kinderen. In Barcelona is er om de honderd meter wel een parkje of een speelplaats, dat heb je hier niet. En ik mis hier zaken als een postkantoor, een bibliotheek en kledingwinkels. Ernest wordt deze maand vier, dan gaat hij naar basisschool De Baanbreker, verderop aan de Papaverweg.”

Toch erg mooi

De bij het ontwerpen van de wijk vaak uitgesproken angst dat NDSM-werf West een ‘enclave’ zou worden voor expats en goedverdienende singles lijkt toch te zijn uitgekomen. Dat door onder meer verslechterende marktomstandigheden het soort woningen veranderde en het aanbod van voorzieningen verschraalde, is ook zichtbaar.

En toch blijft de 34-jarige Derya de Laat-Devici er wonen: als de bouw afgerond is verruilt ze samen met haar man hun huurwoning van 82 vierkante meter voor een naastgelegen koopwoning van 72 vierkante meter. “Het is hier toch wel erg mooi. Maar als er ooit kinderen komen, weet ik niet of dit de meest geschikte plek is voor een jong gezin.”