In de Myanmarese stad Mandalay en het naastgelegen Sagaing zijn duizenden gebouwen ingestort of zwaar beschadigd, stellen overlevenden en suggereren satellietbeelden. Het officiële dodental stond woensdagavond (lokale tijd) op 2.886 personen, plus 4.693 gewonden en 373 vermisten. Deskundigen verwachten dat deze cijfers verder oplopen. Zes dagen na de zware beving met een kracht van 7,7 verloopt de hulpverlening nog altijd moeizaam en ontbreekt een duidelijk beeld.
Hier en daar worden nog overlevenden onder het puin vandaan gehaald, door buurtgenoten of een van de dertien internationale reddingsteams. Hun werk wordt bemoeilijkt door een gebrek aan zwaar materieel, afgesloten snelwegen, ingestorte bruggen, haperende elektriciteit en een gebrek aan medisch personeel en ziekenhuisbedden. Veel overlevenden bivakkeren op straat bij 40 graden Celsius en kampen met een gebrek aan drinkwater. Honderden naschokken, sommige met een kracht van meer dan 5, zaaiden de afgelopen dagen extra angst.
De reddingswerkzaamheden worden verder bemoeilijkt door een burgeroorlog. Een deel van de getroffen regio is in handen van rebellengroepen die strijden tegen de militaire junta die in 2021 de macht overnam in een coup. Het Myanmarese leger ging na de aardbeving door met het bombarderen van dorpen in de getroffen regio. Daarbij vielen volgens rebellengroepen burgerslachtoffers. Afgelopen weekeinde lanceerden militairen ook een nieuw grondoffensief om terrein terug te winnen in het district Budalin, niet ver van het epicentrum.
Moeilijk toegang
Vrijwilligersorganisaties klagen dat zij moeilijk toegang krijgen tot sommige regio’s. Zo wil het leger eerst namenlijsten en een overzicht van alle meegebrachte goederen. Ook werd een konvooi van het Chinese Rode Kruis woensdag beschoten bij het naderen van een legerpost. Dat was niet vooraf aangemeld, verklaarde de Myanmarese krijgsmacht. Speciaal VN-gezant voor Myanmar Julie Bishop riep deze week alle partijen op de strijd te staken en zich te richten op hulpverlening. De rebellenlegers in het gebied hebben een staakt-het-vuren aangekondigd, maar het Myanmarese leger zegt te blijven optreden tegen ‘terroristische activiteiten’.
Mede daarom bestaat er zes dagen na de aardbeving nog steeds geen goed beeld van de omvang van de ramp. Binnen- en buitenlandse journalisten mogen van de militaire junta niet naar het getroffen gebied, zogezegd vanwege een gebrek aan vervoermiddelen en geschikte hotels. Over de (aanzienlijke) schade aan ministeries en militaire woontorens in de hoofdstad Naypyidaw mag niet worden bericht; er is een mediastilte van kracht. Zulke verboden worden doorgaans serieus genomen in Myanmar: een lokale fotograaf die in 2023 de gevolgen van tropische storm Moche probeerde te verslaan, zit een celstraf van 20 jaar uit.
De staatsmedia volgden legerleider Min Aung Hlaing die ziekenhuizen bezocht en zich kort liet zien in Mandalay. Hij wordt donderdag of vrijdag verwacht op een regionale top van Aziatische landen, tot ongenoegen van activisten die stellen dat de generaal de ramp gebruikt om meer erkenning te krijgen voor zijn regime.
Zwaar getroffen
Voor zover bekend zijn Mandalay en Sagaing het zwaarst getroffen. Ooggetuigen schatten dat 80 procent van alle gebouwen in Sagaing (84 duizend inwoners) zwaar is beschadigd. Een eerste AI-analyse van satellietbeelden door softwarebedrijf Microsoft concludeerde dat 515 gebouwen in Mandalay (1,7 miljoen inwoners) voor meer dan 80 procent beschadigd zijn en 1.524 gebouwen voor tussen de 20 en 80 procent. Volgens de staatsmedia zijn onder meer 670 kloosters, 290 pagodes, zestig scholen en drie bruggen beschadigd. Ook zijn zestig moskeeën ingestort, waarbij volgens moslimorganisaties zevenhonderd gelovigen zijn omgekomen die net aan het bidden waren tijdens het vrijdaggebed.
In de Thaise hoofdstad Bangkok, waar een wolkenkrabber in aanbouw instortte, staat de teller op 15 doden en 72 vermisten. Een eerste onderzoek naar de oorzaak van het incident – andere wolkenkrabbers in die stad zwiepten heftig heen en weer, maar bleven wel staan – suggereert dat de Chinese aannemer een inferieur soort staal had gebruikt. De Thaise premier gelastte woensdag een onderzoek naar alle gebouwen die de Chinese bouwgigant in Thailand heeft neergezet.