Eén op de twintig mensen zoekt een huisarts. Zie er maar eens een te vinden

Huisartsenpraktijk B. Jongens kondigt het aan op de website. ‘Op dit moment hebben we geen ruimte voor nieuwe patiënten’. De kleine Amsterdamse praktijk zit aan de ‘volledige capaciteit’, zo is te lezen. En ze is lang niet de enige, blijkt uit een rapport van de Algemene Rekenkamer.

Het afgelopen jaar had 60 procent van de huisartsenpraktijken een patiëntenstop, becijfert dat adviesorgaan. Soms gaat het om een gedeeltelijke stop en zijn bijvoorbeeld nieuwe gezinsleden van patiënten die al bij de praktijk zaten nog wel welkom. Maar in een derde van de gevallen kan er echt helemaal niemand meer bij.

Het levert problemen op voor mensen die op zoek zijn naar een huisarts. In totaal wil ongeveer één op de twintig mensen graag naar een nieuwe praktijk, zo schrijft de Rekenkamer. Naar schatting tussen de 45.000 en 195.000 mensen hebben helemaal geen eigen huisarts. Nog eens 723.000 mensen zoeken een andere huisarts, bijvoorbeeld vanwege een verhuizing of omdat ze ontevreden zijn over de zorg die ze elders kregen.

Aantal huisarsten nam juist toe

Nieuw is dit probleem niet. De afgelopen jaren verschenen vaker verontrustende berichten in de media over mensen die geen huisarts konden vinden en ook de beroepsgroep uitte zorgen. Toch wilde de minister van Volksgezondheid Fleur Agema tot nu toe niet spreken van een tekort. Het aantal huisartsen nam de afgelopen jaren juist toe, zo benadrukte zij tegenover de Kamer. Er zou met name sprake zijn van een spreidingsprobleem, waardoor in bepaalde regio’s tekorten zijn ontstaan.

Maar de Algemene Rekenkamer heeft het in het rapport wel degelijk over een landelijk huisartsentekort, dat vermoedelijk onder invloed van de vergrijzing de komende jaren zal groeien. “Als je alle cijfers op een rij zet, kun je volgens ons niet om die conclusie heen”, zegt Collegelid Ewout Irrgang.

Het klopt dat het aantal huisartsen in absolute zin toenam, voegt hij toe.“Maar dat is alleen de aanbodkant, het is ook belangrijk om naar de vraagkant te kijken.”

Meer contact met de huisarts

Zo hebben mensen tegenwoordig meer contact met de huisarts dan voorheen. Dat komt doordat de bevolking ouder wordt, maar ook doordat een deel van de zorg, bijvoorbeeld voor mensen met diabetes, is verplaatst van het ziekenhuis naar de huisarts. Irrgang: “Dat is heel begrijpelijk, want het is doelmatiger, goedkoper en beter. Voor de patiënt ook. Maar dat leidt dus wel tot meer vraag naar contact met de huisarts.”

Daarnaast speelt mee dat lang niet alle huisartsen ook een eigen praktijk willen runnen. Terwijl het aantal huisartsen toenam, daalde het aantal praktijken licht. Er kwamen de afgelopen jaren vooral veel zzp-huisartsen bij die in verschillende praktijken werken en vaste waarnemers die in loondienst zijn.

“Er is natuurlijk wel sprake van schaalvergroting”, zegt Irrgang. De praktijken kunnen meer patiënten helpen dan vroeger. “Niet iedereen hoeft ook praktijkhouder te worden. Maar er zit een grens aan. Je hebt voldoende praktijken nodig waar mensen zich kunnen inschrijven.”

Wachtlijsten in de ggz

De minister is zich daarvan bewust. In een recente Kamerbrief liet ze weten dat ze werkt aan beleid dat ertoe moet leiden dat meer huisartsen gaan werken met een vaste patiëntenpopulatie. Daarnaast wil ze dat meer jongeren de huisartsenopleiding gaan doen. De instroom blijft nu achter, terwijl de uitstroom hoog is.

Irrgang benadrukt dat de politiek daarnaast ook zal moeten kijken naar de grote vraag naar huisartsenzorg. Die wordt volgens hem verder vergroot door wachtlijsten elders, zoals in de geestelijke gezondheidszorg. Wie niet bij een psycholoog terechtkan, klopt nu vaak aan bij de huisarts. “Als je dat weet op te lossen, kan dat de druk op de huisarts verlichten.”

Lees ook:

Brabantse huisartsen koppelen startende en stoppende collega’s en houden zo de commercie buiten

In de regio Eindhoven probeert ‘Samendokteren’ sluitende huisartsenpraktijken uit handen van commerciële partijen te houden. Het initiatief krijgt navolging in Amsterdam.