Le Pens mogelijke opvolger is op inhoud een mini-Marine, die met zijn stijl jongeren aan zich bindt

De dag na Marine Le Pens historische veroordeling voor fraude weigert Jordan Bardella in te gaan op zijn mogelijke kandidatuur voor de Franse presidentsverkiezingen van 2027. In plaats daarvan zweert hij trouw aan zijn leermeester. ‘Marine Le Pen heeft me alles gegeven in de politiek’, zei hij dinsdagochtend tegen radiozender Europe 1. ‘Het minste wat ik kan doen, is met haar tot het einde strijden. We werken hand in hand samen, in het volste vertrouwen. Ik ben volledig loyaal aan haar.’

Nu zijn mentor is veroordeeld en zich als gevolg daarvan ook vijf jaar lang niet verkiesbaar mag stellen, is het niet ondenkbaar dat de 29-jarige partijvoorzitter van Rassemblement National (RN) in 2027 op het stembiljet zal staan. Le Pen heeft weliswaar aangekondigd in beroep te gaan, maar het is zeer de vraag of haar onverkiesbaarheid zal worden teruggedraaid, laat staan op tijd.

Jong en ervaren

Gebeurt dat niet, dan maakt Bardella kans om verreweg de jongste president in de Franse geschiedenis te worden: Emmanuel Macron (tot dusver de jongste) was 39 bij zijn aantreden, Bardella is 31 in 2027. ‘Natuurlijk heeft hij de capaciteiten om president van de republiek te worden’, zei Le Pen over haar protegé in een documentaire die afgelopen zondag werd uitgezonden.

Ondanks zijn jonge leeftijd heeft Bardella al meer dan tien jaar ervaring in de politiek. Geïnspireerd door de toespraken van Le Pen sloot hij zich op 16-jarige leeftijd aan bij de jongerentak van de partij, die dan nog opereert onder de naam Front National. Later zal hij zeggen dat hij in de eerste plaats lid werd van de partij van Marine Le Pen, in plaats van de partij als geheel.

Iets meer dan een decennium later heeft Bardella zich opgewerkt tot voorzitter van de partij, na onder meer functies als raadslid, partijwoordvoerder en Europarlementariër. Bij de Europese verkiezingen van vorig jaar leidde hij zijn partij naar een ongekende verkiezingswinst. RN haalde twee keer zo veel stemmen als de partij van president Macron, wat door velen werd gezien als een voorbode voor de volgende presidentsverkiezingen.

Klassieke rechts-populist

In veel opzichten kan Bardella worden gezien als een klassieke rechts-populist. Zo ziet hij immigratie en in het bijzonder de islam als Frankrijks grootste probleem en is hij kritisch op de Europese Unie. Immigratie an sich is niet het probleem, wel dat migranten zich zouden weigeren aan te passen, is het argument dat Bardella aanvoert, als zoon van een Italiaanse moeder en Frans-Italiaanse vader die opgroeide op in de arme Parijse voorstad Saint-Denis.

Hoewel hij geen uitgesproken aanhanger is van de omvolkingstheorie – de overtuiging dat witte Europeanen door ‘de elite’ bewust worden vervangen door niet-westerse migranten – deed Bardella in het verleden uitspraken die er dicht tegen aanschurken. ‘Onze samenleving kan uitsterven’, zei hij vorig jaar in aanloop naar de Europese verkiezingen. ‘Omdat die zal worden overspoeld door migranten die onze gewoonten, cultuur en manier van leven onomkeerbaar zullen hebben veranderd.’

Vlotte stijl

De gelijkenissen tussen Bardella en de familie Le Pen zijn ontegenzeggelijk, zei professor Cécile Alduy van de Amerikaanse Stanford-universiteit vorig jaar tegen The Guardian. Twee jaar lang bestudeerde ze zijn toespraken. ‘Alsof ze zijn gekopieerd van Marine en Jean-Marie Le Pen. Het is nog steeds dezelfde drie-eenheid van immigratie, identiteit en islam. Het grote verschil is de toon en de stijl.’ Die is volgens haar ‘vlot, evenwichtig en kalm’.

Naast die vlotte stijl wordt Bardella ook gekenmerkt door zijn onberispelijke uiterlijk. Zo verschijnt hij vrijwel altijd keurig in pak, lijkt zijn haar op zijn hoofd geklikt als dat van een Lego-poppetje en beschikt hij over een stralende glimlach die hij graag tentoonspreidt. Jonge vrouwen en meisjes staan tijdens campagnebijeenkomsten in de rij voor een foto met de golden boy, niet in de laatste plaats vanwege zijn video’s op TikTok, die miljoenen keren worden bekeken.

Salonfähig

Sinds zij de partij in 2011 overnam van haar vader Jean-Marie heeft Marine Le Pen zich met succes ingespannen om RN salonfähig te maken. Ze probeert de partij te ontdoen van haar racistische en antisemitische karakter, dat niet in de laatste plaats werd ingegeven door haar onlangs overleden vader, die meermaals werd beboet voor het bagatelliseren van de Holocaust.

In deze strategie van dédiabolisation (letterlijk vertaald ‘ontdemonisering’) is Bardella een belangrijke pion, onder meer door recentelijk twee keer te laten blijken niets te voelen voor antisemitisme. Zo blies hij zijn toespraak op een Amerikaanse conferentie voor conservatief- en radicaal-rechts af, omdat voormalig Trump-adviseur Steve Bannon een Hitlergroet had gebracht. Daarnaast bracht hij vorige week als eerste RN-politicus een bezoek aan Israël.

Of Bardella in de voetsporen kan treden van Le Pen is zeer de vraag. Volgens critici is zijn leiderschap te veel gericht op zijn persoon, in plaats van het collectief. Ook wordt hem verweten niet open te staan voor suggesties van partijgenoten. Zij mogen bij hem aankloppen wanneer ze net zo succesvol zijn als hij, zou zijn boodschap zijn.

Voorlopig lijkt Bardella zelf nog niet bezig met een eventuele kandidatuur. Zo riep hij RN-kiezers dinsdag in een open brief op tot vreedzame protesten tegen wat hij de ‘dictatuur van de rechters’ noemt. Aanstaande zondag vindt de eerste grote demonstratie plaats in Parijs.