Waar komen deze mooie lentetemperaturen vandaan? ‘We zien het ene hogedrukgebied na het andere’

Hoelang houdt dit mooie weer aan?

“Dit weekend is het zeker nog droog. Volgende week zullen er misschien hier en daar een paar druppels vallen, maar dat blijft beperkt. Het wordt wel iets frisser. Maar je kan zeggen dat deze periode van mooi weer nog even aanhoudt.

“Het eerste echte neerslagsignaal zie ik pas volgende week, naar het weekend toe. Er komt dan een lagedrukgebied aanzetten. Voorlopig is het nog te vroeg om iets over de hoeveelheid neerslag te zeggen die er dan zal vallen.”

Hoe komt het dat het nu al maanden droog is?

“Wel, wat we nu zien, zagen we ook in februari en maart. Het ene na het andere hogedrukgebied trekt over ons land en daardoor krijgen we voor deze tijd van het jaar weinig neerslag. Er is niet alleen weinig regen geweest, er was ook veel zon en een sterke wind.

“Die combinatie van zon, hoge temperaturen en wind hebben we deze week ook. Die factoren zorgen samen voor een ‘uitdrogende cocktail’. Planten zullen veel water verdampen en het grondoppervlak droogt uit.”

Intussen trok Natuur en Bos het alarmpeil voor natuurbranden in Limburg en Antwerpen op naar oranje. Er zijn dus ook risico’s aan zo’n droge periode?

“Natuurlijk, vorige week is er al een brand ontstaan in een natuurgebied aan de Belgisch-Nederlandse grens. Er zijn daarbij twee hectare bos in de as gelegd. Het is ook niet zo uitzonderlijk dat er al in maart of april bosbranden zijn. Je moet echt heel voorzichtig zijn met vuur in natuurgebieden.

“Nu zitten we in een situatie waarbij er vorige maand op sommige plaatsen maar twee millimeter neerslag is gevallen. Het grondoppervlak is erg droog. Zelfs als het vanaf 10 april wat begint te regenen, gaat dat voor de bodem niet zoveel verschil uitmaken.”

Is dit geen groot contrast met het erg natte 2024?

“Zeker, 2024 was het natste jaar ooit. Er is toen 1.170,7 liter per vierkante meter gevallen. In andere jaren is dat gemiddeld 837,3 liter. Zelfs de zomer was vorig jaar erg nat. We hebben hier in Ukkel enkele stevige onweders gekregen. De periode met veel neerslag begon al eind 2023. Er waren toen ook overstromingen in de Westhoek.

“Er is in de loop van vorig jaar dan wel veel regen gevallen, door de weersomstandigheden van de voorbije maanden zijn de natuurgebieden toch snel weer opgedroogd – dan heb ik het vooral over de toplaag, niet over het grondwater. Aan de oppervlakte liggen er nu nog veel dode takken en dorre bladeren. Daarom is het toch uitkijken.”

Nu is het erg droog, vorig jaar was het erg nat. Welke rol speelt de klimaatverandering daarin?

“Het is nog maar twee maanden droog, het is nog wat vroeg om daar al uitspraken over te doen. Als we deze zomer nog altijd hetzelfde weer krijgen, kunnen we dit patroon duidelijk als een droogte catalogeren. Maar voor hetzelfde geld begint het vanaf half april goed te regenen en dan waren deze droge maanden anekdotisch.

“Over het algemeen is het wel zo dat we meer aaneensluitend natte periodes hebben die afgewisseld worden met lange periodes van droog weer. Dat heeft uiteraard wel te maken met de klimaatverandering.”

Hoe komt dat precies?

“De oorzaak ligt bij de straalstroom die minder actief is. Daardoor zouden hoge- en lagedrukgebieden minder snel bewegen. Maar die theorie wordt nog niet door alle klimatologen onderschreven.”

Krijgen we weer een zomer met verboden om auto’s te wassen en zwembaden te vullen?

“Na twee maanden droog weer is het nog te voorbarig om iets te voorspellen over de zomer. Ik kijk pas vanaf mei of er voldoende signalen zijn om er iets over te kunnen zeggen. Dat gebeurt op basis van heel wat computermodellen. Maar meestal zijn die prognoses heel uiteenlopend en kan je er geen touw aan vastknopen.”