‘Alleen al in die ene boomgrens hebben we ongeveer 190 vijandelijke lichamen geteld’: aan het front in Oekraïne gaan de gevechten onverminderd door

Opgejaagd door drones, gestalkt door sluipschutters en omringd door mijnenvelden kunnen soldaten die in Oekraïne vechten zelfs geen kleine verzwakking van hun concentratie riskeren.

Daarom instrueert kolonel Dmitro Palisa, commandant van de 33ste Gemechaniseerde Brigade van Oekraïne, zijn soldaten om speculaties over een mogelijk staakt-het-vuren te negeren.

“Ze beginnen te ontspannen, ze beginnen te piekeren, ze zetten een roze bril op en denken dat het morgen makkelijker zal zijn. Nee”, zegt hij in een commandopost aan het oostfront. “We schieten tot we het bevel krijgen om te stoppen.”

Terwijl diplomaten en Europese leiders duizenden kilometers verderop praten over een mogelijke wapenstilstand en hoe deze veilig te stellen, blijven Rusland en Oekraïne verwikkeld in een bloedige strijd. De hevige gevechten die over het Oekraïense front razen, zijn gedeeltelijk een poging om snel nog land en invloed te winnen. Dat kan van pas komen in de onderhandelingen, waarin volgens de regering-Trump vooruitgang wordt geboekt.

Maar het bewijst tevens dat de scepsis over de onderhandelingen diepgaand is. Zelfs als belangrijke stappen, zoals een pauze in het geweld in de Zwarte Zee, lukken, zijn er maar weinig Oekraïense soldaten of burgers die geloven dat dit zal leiden tot een duurzame vrede. Beide kampen blijven verwikkeld in hevige gevechten om hun strategische positie voor toekomstige confrontaties te versterken.

Volgens Oekraïens president Volodymyr Zelensky is Rusland van plan om nieuwe offensieve operaties te lanceren “om maximale druk op Oekraïne uit te oefenen en dan ultimatums uit te vaardigen vanuit een sterke positie”.

Dat wil Oekraïne vermijden.

De Oekraïense strijdkrachten zijn in de minderheid en hebben te weinig wapens, net als toen Rusland meer dan drie jaar geleden een grootschalige invasie lanceerde. Maar ze hebben de Russische opmars dit jaar grotendeels een halt toegeroepen en zijn nu bezig met lokale tegenaanvallen om terrein terug te winnen.

Militaire experten die de ontwikkelingen op het slagveld volgen, bevestigen dat de voorheen toch al trage Russische opmars grotendeels tot stilstand is gekomen, ook al blijven Russische troepen aanvallen uitvoeren langs belangrijke delen van het front.

‘Voortdurend aanpassen’

Oekraïense soldaten en militaire leiders aan het front putten hun veerkracht uit verschillende bronnen. Daaronder vallen nieuwe defensieve strategieën, waarin drones beter geïntegreerd zijn, snelle aanpassing aan veranderende dreigingen, tekenen van Russische vermoeidheid en een verbeterd moreel onder de nieuwe commandant van de grondtroepen, generaal Michailo Drapati.

“Deze oorlog blijft de regels veranderen”, zegt Palisa. “Dat betekent dat we ons voortdurend moeten aanpassen. Elke avond, voordat we gaan slapen, moeten we al een alternatieve strategie voor morgen plannen.”

De Oekraïense terugtrekking uit het grootste deel van de Russische regio Koersk deze maand belooft de contouren van de strijd opnieuw te veranderen. Tienduizenden soldaten die zich inzetten voor de zeven maanden durende campagne van Moskou om daar Russisch land terug te veroveren, kunnen nu opnieuw elders worden ingezet.

Kolonel Oleh Hroedzevitsj (35), plaatsvervangend bevelhebber van de 43ste Gemechaniseerde Brigade van Oekraïne, zegt dat de Koersk-campagne “echt een aanzienlijk deel van de vijandelijke troepen” en vuurkracht uit andere delen van het front heeft gehaald.

Hij zegt bijvoorbeeld dat terwijl de gevechten in Koersk woedden, het aantal luchtbomaanvallen – een van de meest effectieve wapens van Rusland – met 50 procent was gedaald in het gebied rond Koepiansk, aan de noordelijke rand van het oostelijke front, waar hij is gestationeerd.

Russische troepen zijn volgens hem beperkt tot ‘muggenbeet’-tactieken, kleine aanvallen die meestal op een mislukking uitlopen. Maar hij verwacht dat Rusland nu misschien wat troepen naar zijn gebied zal sturen.

Joeri Fedorenko, commandant van het 429ste Achilles Unmanned Systems Regiment, zegt dat de belangrijkste taak langs het noordoostelijke deel van het front is om Russische troepen ervan te weerhouden hun kleine steunpunt aan de rivier Oskil uit te breiden.

Omdat ze geen pontonbruggen kunnen bouwen vanwege de dreiging van Oekraïense drones en artillerie, gebruiken de Russische troepen kleine boten om manschappen en materieel over de rivier te brengen met slecht weer als bescherming.

Fedorenko stelt dat de Russische eenheden er bijna een maand lang niet in zijn geslaagd om hun positie te verbeteren en een zware prijs blijven betalen om het land dat ze hebben te behouden.

“We hebben een dronevlucht uitgevoerd over een kleine boomgrens van ongeveer 200 meter lang”, zegt hij. “Alleen al in die ene boomgrens hebben we ongeveer 190 vijandelijke lichamen geteld.”

Dronebeelden die door het Oekraïense leger zijn gedeeld met The New York Times ondersteunen over het algemeen zijn verhaal. Maar het is niet mogelijk om onafhankelijk het precieze aantal Russische soldaten te verifiëren dat gedood of verwond is, noch om de Oekraïense verliezen over diezelfde periode te meten.

Zwakke plekken

Honderden kilometers verderop, aan de oevers van de rivier Dnjepr, aan het zuidelijke front, zoeken de Russische troepen naar zwakke plekken in de Oekraïense linie.

Twee maanden geleden lanceerden Russische troepen een reeks aanvallen over de rivier – waarbij bij elke aanval zo’n 15 tot 20 boten werden gebruikt, vertellen soldaten – maar de poging mislukte.

Nu lanceert het Russische leger verkenningsaanvallen en probeert het langs de rivier noordwaarts op te rukken naar de stad Zaporizja, die onder Oekraïense controle staat. President Vladimir Poetin en andere Russische functionarissen hebben publiekelijk gezegd dat het hun doel is om de stad en het omliggende gebied volledig onder controle te krijgen.

Maar hun plannen om te proberen Zaporizja te omsingelen werden opgeschort toen Russische troepen werden omgeleid naar Koersk, aldus Andri Klimenko, die al maanden in het gebied vecht. Zijn bewering wordt ondersteund door analisten die Russische militaire bewegingen volgen.

“Nu gaan ze het gewoon nieuw leven inblazen”, zegt hij.

Veel van de hevigste gevechten zijn nog steeds geconcentreerd in de glooiende heuvels en verwoeste industriesteden van de oostelijke Donbas-regio, waar Rusland er na drie jaar niet in is geslaagd om de controle te krijgen over twee felbegeerde doelen: de provincies Donetsk en Loehansk.

Palisa houdt toezicht op een deel van de Oekraïense verdediging ten zuiden van Pokrovsk, een stad in Donetsk, waar Russische offensieve operaties vorig jaar de meeste vooruitgang boekten.

‘Mad Max’

Maar Palisa zegt dat agressieve droneoorlogvoering en slimme verdedigingstactieken de voordelen van Rusland vooralsnog teniet hebben gedaan. “De vijand is de afgelopen drie tot vier weken geen meter opgeschoten in deze sector”, merkt hij op. “Vanaf nu kunnen we zeggen dat we de situatie hebben gestabiliseerd.”

Tegelijkertijd, zo voegt hij eraan toe, hebben zijn troepen zich moeten aanpassen aan een groeiende dreiging: de proliferatie van Russische drones die zijn vastgemaakt aan ultradunne glasvezelkabels die ze immuun maken voor elektronische verstoring.

“Toen ze nog geen glasvezel hadden, konden we nog steeds rondvliegen”, zegt hij. Nadat de glasvezeldrones verschenen, verloor zijn brigade zo’n tien voertuigen in slechts zeven dagen.

“Dat deed me beseffen dat we onze aanpak volledig moesten veranderen en voertuigen helemaal moesten opgeven”, zegt hij.

Net als hun Russische tegenhangers gebruiken Oekraïense soldaten nu vaak quads en buggy’s of ze verplaatsen zich te voet. Ze dragen vaak mantels die hun warmtesignatuur maskeren voor drones die zijn uitgerust met thermische camera’s.

Er werden netten gespannen over cruciale aanvoerwegen. Het is een eenvoudige maar effectieve verdediging die volgens Palisa succesvolle vijandelijke aanvallen met meer dan de helft heeft teruggebracht. En soldaten dragen nu routinematig jachtgeweren naast hun militaire wapens.

Het zorgt voor een soort Mad Max-esthetiek als tanks en gepantserde voertuigen zich vermengen met civiele auto’s, motorfietsen en quads die zijn uitgerust met kooien en stoorzenders.

De low-tech aanpassingen zijn, samen met een brede herstructurering van het leger, strategieën waarvan Oekraïne hoopt dat ze het land in staat zullen stellen om te blijven vechten, zelfs nu zijn belangrijkste militaire bondgenoot, de Verenigde Staten, zijn steun terugtrekt, steeds vaker het verhaal van het Kremlin herhaalt en Oekraïne onder druk zet om te onderhandelen over een staakt-het-vuren.

Aan het front voelt elk gesprek over duurzame vrede nog steeds aan als een gevaarlijke fantasie.

Soldaten zeggen dat ze geloven dat de gevechten zullen doorgaan totdat de prijs van de oorlog te hoog wordt voor het Kremlin en Oekraïne sterk genoeg is om toekomstige agressie af te schrikken.

“We vechten voor het recht om te leven”, zegt Fedorenko. “Amerikanen moeten begrijpen dat het er niet om gaat Oekraïne onder druk te zetten voor een abstracte vrede. Zo’n vrede is niet mogelijk omdat Oekraïne deze oorlog niet is begonnen.”

© The New York Times