Woningbouw op Oranjewerf in Noord minstens vijf jaar uitgesteld: gemeente Amsterdam drukt op pauzeknop

Eigenlijk zou de Oranjewerf aan het einde van de Nieuwendammerdijk in Amsterdam-Noord in februari dit jaar stoppen met het repareren van schepen. Toen liep het al meerdere keren verlengde tijdelijke huurcontract van de scheepswerf af. Namens de eigenaren van de grond sprak projectontwikkelaar Flying Point al twee jaar met omwonenden over de plannen om hier en op het aangrenzende Gemboterrein tot duizend woningen te bouwen.

Maar net als voor andere op bedrijventerreinen in Noord geplande nieuwe woonwijken is er een kink in de kabel gekomen. Na gesprekken tussen de gemeente, Flying Point en Damen, de eigenaar van de scheepswerf, is besloten dat de Oranjewerf nog minstens vijf jaar kan blijven. Het huurcontract is verlengd tot 2030, en mogelijk nog langer.

Te weinig menskracht

De reden van het uitstel is opmerkelijk. Bij de Oranjewerf is het de gemeente zelf geweest die op de pauzeknop heeft gedrukt, terwijl eerdere vertraging bij de bouw van duizenden woningen op bedrijventerreinen in Noord steeds het gevolg was van tegenwerking van buitenaf.

Een voorbeeld is het Hamerkwartier, waar uitstel van woningbouwplannen onvermijdelijk werd na een overwinning van chemiefabriek Ketjen bij de Raad van State. Op bedrijventerrein Cornelis Douwes was het de provincie die ingreep om op te komen voor de andere, grotere scheepswerf van Damen in Amsterdam-Noord. Dat chemiefabriek ICL in de Coenhaven een streep haalde door verhuisplannen maakt woningbouw ook ingewikkelder.

De gemeente had te weinig capaciteit om de plannen voor de Oranjewerf en het aangrenzende Gemboterrein verder te ontwikkelen, legt een woordvoerder uit. Bij de inzet van ‘plancapaciteit’ is prioriteit gegeven aan bestaande buurten in Noord, die grootscheeps gerenoveerd en vernieuwd moeten worden. Volgens nieuwe afspraken kan de bouw op de Oranjewerf ergens tussen 2030 en 2035 alsnog beginnen, zegt de woordvoerder.

Dat de plannen voor het Hamerkwartier vertraging hebben opgelopen, heeft er ook niet toe geleid dat bij de gemeente capaciteit is vrijgespeeld. Volgens de woordvoerder zijn de betrokken medewerkers druk met een nieuwe afweging van de plannen waar de Raad van State uitspraak over heeft gedaan.

In gesprek met bewoners

De ontwikkelaars van de Oranjewerf, het Gemboterrein en de landtong daartussenin gaan uit van een dichtbevolkte woonwijk waarin ook ruimte is voor kleine bedrijven, ongeveer zoals in de Houthavens en op Java-eiland. Volgend jaar beginnen ze met een onderzoek naar de haalbaarheid van de plannen. Daarvoor willen de ontwikkelaars met bewoners van omliggende buurten in gesprek.

Toen de Oranjewerf nog eigendom was van projectontwikkelaar Heren2, leidden plannen voor een stadsstrand tot veel commotie bij omwonenden op de Nieuwendammerdijk. Dergelijke horecaplannen zijn er sinds de overname door Flying Point in 2021 niet meer.

De Oranjewerf is sinds 1949 gevestigd langs het IJ en sinds 1989 onderdeel van Damen. Er werken zo’n 30 medewerkers. Die onderhouden onder meer de ponten van het GVB, maar de voorbije jaren trok de werf ook veel bekijks met werk aan de van het Scheepvaartmuseum bekende replica van VOC-schip Amsterdam en verschillende Greenpeaceschepen.