Uitgekleed en geslagen: vaak gewelddadige pusbacks lijken nu ‘normaal’ in de EU
In 2024 hebben EU-landen zeker 120.000 pushbacks uitgevoerd, vaak met geweld. Dat stelt een groep van negen mensenrechtenorganisaties, die zeggen dat de praktijk in de EU ‘inmiddels normaal is geworden’.
Migranten in bootjes die worden teruggeduwd de open zee op. Of mensen die terug een koud en donker bos in moeten, net nadat ze de grens van een EU-land zijn overgestoken.
Zulke pushbacks zijn illegaal, toch zijn ze in Europa aan de orde van de dag, stelt een coalitie van negen mensenrechten-ngo’s. De organisaties verzamelden data van overheden, ngo’s en onderzoeksgroepen en telden in totaal 120.000 pushbacks in 2024. Volgens de groep is het aantal pushbacks de afgelopen jaren ‘scherp toegenomen’ en ligt het werkelijke aantal nog veel hoger.
Bij pushbacks worden migranten uit EU-landen gezet, voordat ze een asielaanvraag kunnen doen. Dat gebeurt vaak met geweld, volgens het rapport. Asielzoekers zijn geslagen door grenswachters, helemaal uitgekleed, van hun bezittingen beroofd en aangevallen door politiehonden. In Bulgarije werd een groep ‘gedwongen’ om terug naar Turkije te zwemmen, ook als de migranten niet konden zwemmen of er de energie niet voor hadden.
De groep telde de pushbacks mee van migranten die uit een EU-land naar een niet-EU-land zijn gezet. Op de eerste plaats staat Bulgarije, dat 52.534 keer migranten naar Turkije terugduwde. Volgens het rapport wordt Frontex, de grensorganisatie van de EU, ‘weggehouden’ van gebieden waar pushbacks zouden plaatsvinden. Na Bulgarije komen Griekenland (14.785), Polen (13.600), Hongarije (5713), Letland (5388), Kroatië (1905) en Litouwen (1002).
De studie keek ook naar Libië (21.762) en Libanon (3768). Dat zijn geen EU-landen, maar ze zijn toch meegerekend, omdat zij ‘pullbacks’ uitvoerden, het terughalen van migranten, met volgens de onderzoekers ‘directe en vergaande’ steun van Italië, Cyprus en de EU.
Migratiedeals
Kustwachten van landen als Libië en Libanon hebben de afgelopen jaren meer menskracht en materieel gekregen door migratiedeals die zij met de EU sloten. Zo reisde EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in mei 2024 naar Beiroet om het land 1 miljard euro te beloven, dat in ruil daarvoor irreguliere migratie moet stoppen. Door die deals is er meer capaciteit de pushbacks uit te voeren.
Volgens de makers van het rapport vinden de pushbacks inmiddels ‘systematisch’ plaats binnen het EU-migratiebeleid.’ Volgens Europese wetgeving zijn pushbacks verboden en moeten migranten die veiligheid zoeken in de EU niet weggestuurd worden voordat hun zaak onderzocht is. “De rapporten van pushbacks laten een systematisch falen zien van de EU om de meest fundamentele mensenrechten te respecteren’.
Het is niet voor het eerst dat de EU op de vingers wordt getikt. Vorige maand oordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (ECHR) dat Griekenland schuldig is aan het ‘systematisch uitvoeren van pushbacks’ tegen asielzoekers.
Lees ook:
Griekse minister gaf opdracht voor pushbacks, hoorde Romy van Baarsen via een undercover-date
De Griekse kustwacht dumpt vanaf zijn schepen migranten in zee. Dat blijkt uit onderzoek van de BBC, dat ook een Nederlandse hulpverlener en journalist sprak. Ze regelde via Tinder een undercover-date met een Griekse kustwacht.