Hulde aan Saskia Belleman, die fantastisch doet wat de rechtspraak nalaat

Laat ook ik hier een standbeeld oprichten voor collega Saskia Belleman, boegbeeld van ’s lands rechtbankverslaggevers. Niemand kan dat zoals zij, en ze haalt momenteel de ene prestigieuze prijs na de andere binnen, onder applaus van ons, haar vakgenoten.

Deze week krijgt ze de Machiavelliprijs, voor ‘het toegankelijk maken van de rechtbank voor een groot en breed publiek’ waardoor meer begrip ontstaat voor de rechtspraak. De prijs was haar nog niet uitgereikt of ze werd gekroond tot Journalist van het Jaar.

Nu alleen nog een of andere Nobelprijs, en Belleman kan met pensioen, zeggen wij, haar bewonderaars.

Wat maakt haar zo goed?

Tijdens het eerste strafproces tegen Geert Wilders (in beschaving en empathie haar tegenpool) begon de Telegraafverslaggeefster ooit rechtszaken live te verslaan op Twitter. Inmiddels heeft ze op opvolger X ruim 261.000 volgers. Voor hen beschrijft ze in eindeloze berichtenreeksen wat in rechtszalen gebeurt.

Belleman verklaart in twee of drie zinnetjes in een mum juridisch potjeslatijn. Wat ‘noodweerexces’ is, ik noem maar wat, en waarom ‘ontslag van rechtsvervolging’ iets anders is dan vrijspraak. Met engelengeduld legt ze uit waarom een advocaat een voorname rol speelt in ons recht (en niet alleen verdachten helpt liegen), dat keihard straffen alleen vaak geen oplossing is. Tegen de losgeslagen horden op X is ze streng. Met een podcastserie zette ze femicide (vrouwenmoord) onontkoombaar op de agenda.

Na een lange, intensieve dag twitteren, tikt ze haar Telegraafstuk en rijdt ze naar een talkshowtafel om zo’n strafzaak te duiden.

Geen enkele andere rechtbankjournalist bedient zo’n breed publiek. Waarom valt dat extra op? Omdat zij van ons allemaal bij uitstek de taak op zich neemt die de rechtspraak zelf vooral verzaakt.

Op een enkeling na waagt geen rechter zich aan zo’n talkshowtafel om het recht uit te leggen. Bang om ‘het geheim van de raadkamer te schenden’. Met de smoes dat ‘de rechter (alleen) via het vonnis spreekt’ laat men het vrijwel structureel afweten. Duur plichtsverzuim, vind ik, en er zijn zat goede rechters die het prima zouden doen in de media.

Het Openbaar Ministerie is geen haar beter. Je ziet anno 2025 maar heel af en toe officieren van justitie die zaken durven te duiden voor het grote publiek. Als een justitiële topman zich uit de ivoren toren waagt om zich tot een televisieoptreden te verlagen (zo lijken ze het te zien), loopt dat doorgaans uit op een fiasco – zoals na verschijning van het extreem kritische rapport over alle beveiligingsblunders rond het strafproces tegen Ridouan Taghi en zoals in de kwestie omtrent oud-advocaat Inez Weski.

Zelf leg ik soms het recht uit op televisie, maar meestal ben ik blij dat Saskia gaat – al stoor ik me dan aan het duikgedrag van de magistraten.

Paul Vugts schrijft elke vrijdag over zijn werk als misdaadverslaggever. In de Parool Misdaadpodcast vertelt hij samen met collega Wouter Laumans over ontwikkelingen in Amsterdam en ver daarbuiten.

Reageren? paul@parool.nl.