Waarom justitie zoveel interesse heeft in de vermeende drugsbaron Piet Wortel (maar het bewijs flinterdun is)

Als het niet gaat zoals het moet, dan moet het zoals het gaat. Zo valt de strategie van het Openbaar Ministerie in de zaak tegen de eind 1968 in Paramaribo geboren Siegfried Ulrich Humphrey (‘Piet’) Wortel nog het best samen te vatten. Feit is dat hij sinds het najaar van 2019 hoog op het verlanglijstje van de Nederlandse opsporingsdiensten staat.

Het verhaal dat daaraan ten grondslag ligt, is schimmig en heeft vele zijtakken, maar komt op hoofdlijnen op het volgende neer.

Justitie beschouwt Piet Wortel als een van de voornaamste drugshandelaren die vanuit Suriname grote partijen drugs naar Nederland sturen. Hij is in Nederland in 2014 veroordeeld tot 7 jaar voor de smokkel van 1100 kilo cocaïne.

In juli 2019 ligt in een stashhuis, waar drugs worden opgeslagen, 400 kilo cocaïne. De ‘blokken’ met stempel ‘3611’ worden 24 uur per dag bewaakt door steeds drie mannen die elkaar afwisselen, zal een betrokkene later verklaren. Desondanks worden de drugs gestolen. De partij zou eigendom zijn van onder anderen Piet Wortel – die de reputatie heeft dat hij niet met zich laat sollen.

Geripte partij drugs

In Amsterdam-Zuidoost en Almere gaat vervolgens razendsnel het verhaal over de geripte partij rond. Enkele jonge mannen laten het breed hangen. Zo circuleren er foto’s waarop ze poseren met héél veel geld.

Dan lopen de spanningen op.

Op straat worden vele namen genoemd van veronderstelde betrokkenen bij de rip. Een aantal namen komt veelvuldig terug. Ook bij het Team Criminele Inlichtingen (TCI) – de geheime dienst van de recherche. Medewerkers van die dienst noteren bijvoorbeeld de naam van Ocean B. uit Amsterdam-Zuidoost, die zijn naam gaandeweg laat veranderen in Ocean S. Hij staat te boek als een grote speler in de drugshandel en wordt net als Piet Wortel gezien als voorname zakenpartner van de al jaren voortvluchtige ‘Bolle Jos’ Leijdekkers. In een grote drugszaak eist justitie in juni 2023 14 jaar cel tegen de dan 28-jarige Ocean S. De Amsterdamse rechtbank veroordeelt hem tot 9 jaar voor drugshandel en het mede voorbereiden van de liquidatie van de criminele rivaal Robin van Ouwerkerk. (Dat moordplan slaagde niet, Van Ouwerkerk is inmiddels aan kanker overleden.)

Gangsterrapper Joey AK

Een tweede in Zuidoost bekende speler die door tipgevers aan de drugsdiefstal en het daaropvolgende conflict wordt gelinkt is ‘straatkoning’ Joel H. (28), beter bekend als frontman Joey AK van gangsterrapformatie Zone 6.

Op 4 augustus 2019 wordt een poging gedaan om Genciël Feller te liquideren, ‘Genna’ voor intimi. Hij wordt bij de woning van zijn vriendin in de Stedenwijk in Almere zeker acht keer beschoten en geraakt door drie kogels. In de woning vindt de politie dure spullen. Het verhaal gaat dat er ruzie is ontstaan over de rip. Feller zou er de schuld van hebben gekregen. Hij vlucht naar Curaçao, waar hij op 2 september 2019 wordt doodgeschoten.

De politie stelt daarna vast dat Joey AK op 16 september gewond lijkt te zijn. Hij stuurt foto’s dat hij aan een infuus ligt. Twee weken later wordt vastgesteld dat de rapper met krukken loopt. Ook verneemt de politie dat de rapper te horen heeft gekregen dat er ‘250’ op zijn hoofd is gezet. Hij zou, samen met Ocean S. en diens vader naar Suriname zijn afgereisd om zijn excuses te maken aan Piet Wortel – vanwege de verdwenen partij.

Voetballers

Ook komt er informatie binnen bij TCI dat Quincy Promes, de topvoetballer die dan nog voor Ajax speelt, een boete van 250.000 euro aan Wortel heeft betaald. De voetballer ontkent dat stellig, en in een eigen drugszaak waarin Promes begin 2024 van de Amsterdamse rechtbank bij verstek 6 jaar cel krijgt, speelt die vermeende boete uiteindelijk geen rol meer.

Oud-profvoetballer Kelvin Maynard is dan al dood. Hij is op 19 september 2019 in Amsterdam-Zuidoost doodgeschoten in zijn auto, waarmee hij zwaargewond tegen een brandweerkazerne is gebotst. Ook die liquidatie wordt op straat in verband gebracht met de verdwenen partij van 400 kilo cocaïne. Vaststaat dat Genciël Feller, Maynard en hun vrienden kort voor hun gewelddadige dood over zeer grote sommen geld beschikten en volop peperdure spullen hadden gekocht, waaronder luxe auto’s. Maynard poseerde op een foto met een meer dan vuistdik pak bankbiljetten.

Wie zit er achter die moorden?

De grote vraag op dat moment is: wie zit er achter de moorden en het geweld? Steeds weer valt de naam van Piet Wortel. Dat hij telkens wordt genoemd, ergert hem. Tegen wie het maar horen wil, ontkent hij elke betrokkenheid bij het conflict. Hij zegt Joey AK noch Quincy Promes ooit ontmoet te hebben. Hij is het slachtoffer van elkaar papegaaiende mensen die allemaal hetzelfde onzinverhaal vertellen.

De geruchten leiden aanvankelijk niet tot een strafzaak. Het Openbaar Ministerie mag heel veel over Wortel gehoord hebben, maar nergens slaagt justitie erin die verdenkingen om te zetten in een strafdossier vol concreet bewijs.

Twee ontwikkelingen zorgen er voor dat de situatie voor Piet Wortel verandert. De eerste is de dood van Peter R. de Vries. Binnen het Openbaar Ministerie is de overtuiging dat de organisatie van Ridouan Taghi achter die moord zit, omdat de misdaadverslaggever kroongetuige Nabil B. tegen Taghi als vertrouwenspersoon bijstond. Om te voorkomen dat Taghi’s vertrouwelingen nog meer extreem geweld kunnen organiseren, zetten de opsporingsdiensten een operatie op om zijn machtsstructuren compleet te ontmantelen.

Met de zogeheten Aanpak Criminele Machtsstructuren (ACM) wil justitie de macht van mondiaal opererende Nederlandse drugssyndicaten breken. Daarvoor wordt gekeken naar oude onderzoeken en ontsleutelde onderlinge berichten uit ontmantelde communicatiediensten zoals PGP-Safe, EncroChat en Sky ECC.

Ook Piet Wortel komt op het lijstje van de ACM-operatie terecht.

Nauwe relaties

Dat heeft vermoedelijk óók te maken met zijn veronderstelde nauwe relatie met ‘Bolle Jos’ Leijdekkers. Die geldt niet alleen als crimineel contact van Taghi, maar ook van Wortel. Wortel en Leijdekkers zaten in 2014 samen gedetineerd. Leijdekkers zou in Suriname een huis hebben gekocht en, volgens onbevestigde informatie van de politie, 2 miljoen geïnvesteerd hebben in de Surinaamse politiek. Goede bronnen in het criminele milieu noemen Leijdekkers als medeverantwoordelijke voor meerdere liquidaties, en linken hem óók aan de moorden op Feller en Maynard – al ontbreekt daarvoor vooralsnog het bewijs.

De tweede gebeurtenis die Wortel nu dwarszit, is een vakantie naar de Caraïben. Op verlof van zijn gevangenisstraf voor de oude cokezaak, vertrekt Wortel naar Suriname. Daardoor heeft hij het restant van zijn detentie niet uitgezeten. In maart 2022 krijgen de Nederlandse opsporingsdiensten informatie dat Wortel naar Aruba gaat. Op het eiland wordt hij vervolgens opgepakt.

Het staartje van zijn straf zit hij met een enkelband uit in een woning van een familielid in Almere. Daar pakt een arrestatieteam hem een half jaar later op. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij de twee voornoemde liquidaties en grootschalige drugshandel. Zo wordt hij ervan verdacht een rol te hebben gehad bij een megapartij van 4022 kilo cocaïne die op 17 september 2021 in de haven van Rotterdam is gevonden in een container met hout afkomstig uit Suriname.

Roddel en achterklap

Tijdens inleidende zittingen ontkent Wortel ook maar iets met de moorden of met drugstransporten te maken hebben gehad. “Het zijn allemaal roddels en achterklap, opgetekend door het Team Criminele Inlichtingen van de politie,” stelt zijn advocaat Ruud van Boom. In die stelling lijkt de rechtbank mee te gaan. In maart 2023, dus een jaar nadat hij is opgepakt, besluiten de Rotterdamse rechters dat Wortel op vrije voeten moet worden gesteld.

Hij kan niet genieten van die overwinning. Nog voordat hij het huis van bewaring kan verlaten, wordt hij opnieuw gearresteerd. Ditmaal op verdenking van witwassen. “Het is een beetje: als mijn cliënt voor het één wordt vrijgelaten, komt het OM met wat anders,” zegt raadsman Van Boom. Het OM erkent dat Wortel voor witwassen is opgepakt om te voorkomen dat hij naar het buitenland vlucht.

Komende week wordt de zaak Piet Wortel behandeld in de rechtbank Rotterdam. Die zaak draait om de verdenking dat Wortel vanaf 1 januari 2018 miljoenen aan misdaadwinsten zou hebben witgewassen.

Een Audi Q8 en een Rolls Royce

Zo zou hij een kapitale villa in Paramaribo hebben bewoond, een luxeleven hebben geleid en over een wagenpark met een waarde van meer dan 6 ton hebben beschikt, met paradepaardjes als een Mercedes AMG, een Audi Q8 en een Rolls Royce. Daarnaast zou hij voor 2 ton aan vliegtickets hebben geboekt. Ook is er voor ruim 6 miljoen euro aan goud aangetroffen. Goud dat volgens Wortel eigendom is geweest van de Surinaamse vice-president en oud-rebellenleider Ronnie Brunswijk. Wortel heeft volgens de aanklacht in strafzaak 26Shoreham ook ruim 85.000 euro gedoneerd aan ‘een politieke partij in Suriname’.

“De leugens blijven maar komen,” vertelt Piet Wortel in februari vorig jaar aan de rechters tijdens een inleidende zitting in de zaak. “Er is me heel veel schade gedaan, vooral door de krantenkoppen in de pers. Ik wil dat u me mijn leven weer teruggeeft.”

Advocaat Van Boom zegt te begrijpen dat zijn cliënt ‘gillend gek’ wordt van alle aantijgingen. “Als justitie van mening is dat mijn cliënt zich schuldig heeft gemaakt aan witwassen zonder daarbij het gronddelict te benoemen waarmee dat misdaadgeld zou zijn verdiend, dan moet justitie dat bewijzen.” Volgens Van Boom is het niet aan een verdachte om zijn onschuld te bewijzen. “Cliënt heeft zijn geld legaal verdiend in Suriname en is daar belastingplichtig.”

Volgens Van Boom kent Suriname bovendien ‘een informele cash-economie’ waardoor het onmogelijk is om van elke transactie een bonnetje te overhandigen. Daarnaast haalt hij aan dat Ronnie Brunswijk heeft verklaard dat het goud van hem was. “Het OM blijft alsmaar proberen om geruchten over meneer Wortel te verzilveren, maar zonder onderbouwing is het niets anders dan framen.”