Democraten vieren overwinning op Trump en Musk in Wisconsin

De Elon Musk-factor – zijn fortuin en zijn rol als Trump-adviseur en sloophamer van de federale overheid – heeft niet de beoogde Republikeinen maar de Democraten geholpen in de eerste cruciale verkiezingen sinds Donald Trump weer president is. Dinsdag stemden kiezers in ‘swing state’ Wisconsin in overtuigende meerderheid een linkse kandidaat het Hooggerechtshof in. De door de Democraten gesteunde rechter Susan Crawford versloeg haar concurrent van Republikeinse huize Brad Schimel met bijna 55 procent tegen ruim 45 procent.

De race ging nauwelijks over lokale of juridische zaken, maar werd gepresenteerd als een referendum over de eerste twee maanden waarin Trump en miljardair Musk de dienst uitmaken in Washington. In Florida, waar twee zetels van het Huis van Afgevaardigden gevuld moesten worden, behielden de Republikeinen die allebei. Maar de marges waarmee de kandidaten dinsdag wonnen, verbleekten bij de zeges van hun voorgangers en bij die van Trump in november.

Miljardair Musk pompte in Wisconsin naar schatting 21 miljoen dollar (ongeveer 19,4 miljoen euro) in de campagne van Schimel. Hij betaalde diens campagnespotjes, bekostigde het mobiliseren van kiezers in rode gebieden, deelde geld uit aan kiezers en hield er zelf een rally. Daar zei hij dat „het hele lot van de mensheid” op het spel stond. Trump liet zich in de staat niet zien.

De weerstand die zij oproepen bleek groter dan de steun die te koop was. „Ik had nooit gedacht dat ik het ooit zou moeten opnemen tegen de rijkste man van de wereld”, zei Crawford in haar overwinningstoespraak over Musk. „En (…) hem zou verslaan.”

Hertekenen kiesdistricten

De Democraten behouden door deze uitslag hun meerderheid in het Hooggerechtshof. Dat zal vooral impact hebben op de staat, waar dit Hof bijvoorbeeld zal oordelen over het recht op abortus. Maar ook voor de landelijke politiek kunnen de gevolgen fors zijn. De rechters kunnen bepalend zijn in het hertekenen van de kiesdistricten voor het Huis van Afgevaardigden, waarvan de grenzen op dit moment in het voordeel van de Republikeinen getrokken zijn. Die bezetten nu zes van de acht zetels van Wisconsin.

Een eerlijker getekende kaart zou kunnen betekenen dat beide partijen de zetels in 2026 vier-om-vier verdelen. En dat kan weer doorslaggevend zijn voor de meerderheid in Washington.

Trumps zege in Wisconsin bij de presidentsverkiezingen was de kleinste van alle sleutelstaten. Hij won er in november met een verschil van 0,86 procentpunt. Bij het tellen van 90 procent van de stemmen lag de door de Democraten gesteunde rechter Crawford dinsdag echter ruim 9 procentpunt voor op Schimel.

Haar overwinning is een eerste indicatie voor de impopulariteit van Trumps beleid, dat zich naast het weren van immigranten richt op importheffingen en het ontmantelen van de federale overheid, en lijkt af te stevenen op een constitutionele crisis. Maar traditioneel doet de oppositiepartij het goed in een dergelijke tussentijdse verkiezing. De opkomst onder Democraten is daarbij vaak beter dan onder Republikeinen.

In totaal ging zo’n honderd miljoen dollar om in de race voor een doorslaggevende zetel in het Hooggerechtshof van Wisconsin. Dat is twee keer zoveel als in 2023, toen een verkiezing om een zetel in hetzelfde hof al alle records brak.

Verkiezingen in Florida

Democraten hoopten ook verkiezingen in Florida spannend te maken. Daar kozen twee districten een opvolger voor de Republikeinen die sinds hun verkiezing in november zijn vertrokken: de in opspraak geraakte Mike Waltz (nu Nationale Veiligheidsadviseur) en Matt Gaetz (voorgedragen, maar niet benoemd als minister van Justitie).

De conservatieven Randy Fine en Jimmy Patronis wonnen hun zetels met hetzelfde gemak als rechter Crawford. Maar waar zij nu met ruim 10 procentpunt verschil hun Democratische opponenten achter zich lieten, wonnen Trump, Waltz en Gaetz deze districten vijf maanden geleden nog met een marge van ruim 30 procent.

Democraten vieren nu dat hun kiezers ze niet hebben afgeschreven na het debacle in november, waarbij ze het Witte Huis en het Congres verloren. Ze zijn ook erg in hun nopjes met de 25 uur durende toespraak die senator Cory Booker maandag en dinsdag gaf. Maar de tussenverkiezingen waar een deel van de macht in Washington werkelijk op het spel staat, in november volgend jaar, zijn nog ver weg. Ze kunnen hooguit hopen dat sommige Republikeinse Congresleden openlijk afstand durven nemen van Trump en Musk.