Onderzoek NYT: VS veel dieper betrokken bij Oekraïne-oorlog dan verondersteld

Tot deze conclusie komt The New York Times in een groot onderzoek naar de Amerikaanse rol bij de oorlog. De krant sprak met ruim driehonderd hoge functionarissen, militairen en inlichtingenmedewerkers in de VS, Oekraïne en diverse Europese landen over het ‘geheime bondgenootschap’ tussen Washington en Kyiv.

Het zenuwcentrum van de Amerikanen en geallieerden was vanaf het begin Task Force Dragon, een eenheid die vanuit een legerbasis van de VS in het Duitse Wiesbaden de Oekraïners bijstond. Hier was het hoofdkwartier van de Amerikaanse landmacht in Europa ondergebracht. Kort na de Russische invasie zouden twee hoge Oekraïense officieren in Kyiv zijn opgehaald, onder bescherming van Britse SAS-commando’s, en naar de basis gebracht om te helpen de operatie op te zetten.

Dagelijks besloten Amerikaanse en Oekraïense militairen hier welke Russische eenheden, welk materieel en welke militaire infrastructuur met grote prioriteit moesten worden aangevallen. Nadat satellietfoto’s waren onderzocht en gesprekken waren afgeluisterd, werden de coördinaten van Russische posities doorgespeeld aan Kyiv. Daarna hoefde Kyiv alleen maar het vuur te openen.

Zinken van de Moskva

Een van de eerste belangrijke Russische doelwitten was de kruiser Moskva, het belangrijkste schip van de Zwarte Zeevloot. Het marineschip verscheen medio april 2022 onverwacht op de radarschermen toen Amerikaanse en Oekraïense marine-officieren naar doelwitten zochten. ‘Oh, dat is de Moskva’, zeiden de Amerikanen, aldus een voormalige officier van de Amerikaanse marine tegen de krant. De Oekraïeners reageerden verbaasd: ‘Oh, mijn God. Nog bedankt.’

Oekraïne bracht de Moskva vervolgens tot zinken, onder andere met de zelfgemaakte kruisraket Neptune. Kyiv was euforisch, maar de Amerikanen waren kwaad. Ze waren door Kyiv niet van tevoren ingelicht over de aanval. Ook was er onrust in de regering-Biden, omdat het niet de bedoeling van Washington was geweest om Oekraïne in staat te stellen zo’n groot symbool van de Russen aan te vallen.

De Oekraïense marine ontkende maandag direct dat het informatie over de locatie van de Moskva had gekregen van de VS. ‘Ook de claim dat zo’n aanval van te voren moest worden gecoördineerd, is niet juist’, aldus een woordvoerder.

Mislukt tegenoffensief

Volgens de krant verliep het contact tussen Amerikaanse en Oekraïense officieren direct na de invasie niet goed. De regering-Biden wilde meteen militair helpen. Maar een van de hoogste Oekraïense officieren, landmachtbaas Oleksandr Syrsky, reageerde ronduit argwanend toen Amerikaanse officieren militaire hulp aanboden.

‘Wij vechten tegen de Russen, jullie niet’, zou Syrsky op een van de eerste bijeenkomsten hebben gezegd. ‘Waarom zouden wij naar jullie moeten luisteren?’ Hij trok uiteindelijk bij.

Syrsky, die nu is opgeklommen tot bevelhebber van het leger, speelde ook een belangrijke rol bij de verandering van het plan voor het grote tegenoffensief in de zomer van 2023. Met de VS was overeengekomen dat de Oekraïners zouden oprukken naar Melitopol in het zuiden. Doel was het Russische leger af te snijden van de Krim, dat gebruikt werd om het invasieleger te bevoorraden.

Ander oorlogsplan

Nadat Syrsky had gezegd dat hij zich liever wilde richten op Bachmoet werd, na tussenkomst van president Volodymyr Zelensky, besloten tot een aanval in meerdere richtingen. De bevelhebber van het leger, generaal Valeri Zaloezjny, stelde de hoogste Amerikaanse generaals bij de Poolse grens op de hoogte over het nieuwe oorlogsplan.

‘Dat was niet het plan’, zou een van de Amerikaanse generaals verontwaardigd hebben gereageerd. Het grote tegenoffensief werd vervolgens een mislukking. Ook viel Bachmoet in Russische handen. ‘Deze beslissingen over leven en dood, welk gebied van groot belang wordt geacht en welk gebied niet, dat zijn soevereine beslissingen’, aldus een hoge Amerikaanse functionaris in de regering-Biden. ‘Het enige wat wij kunnen doen, is ze advies geven.’